VÀI NÉT VỀ LỊCH SỬ CỦA KHOA SINH HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN, ĐHQGHN
Khoa Sinh học là một trong số các Khoa được thành lập đầu tiên của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội). Tháng 9 năm 1956, Trường đã mở khoá đào tạo đầu tiên về Sinh học. Thời đó, ngành Sinh học chỉ gồm 2 phòng là Phòng Thực vật học và Phòng Động vật học, với số cán bộ rất ít. Từ tháng 9 năm 1959, số lượng cán bộ giảng dạy được bổ sung dần từ những sinh viên tốt nghiệp các khoá 1, 2, 3 và các khoá tiếp theo, cũng như một số sinh viên tốt nghiệp loại ưu ở nước ngoài. Với thời gian xây dựng và phát triển có thời điểm, Khoa Sinh học có trên 100 cán bộ viên chức, với 23 giáo sư và 19 phó giáo sư. Hiện tại, Khoa có 72 cán bộ công chức, trong đó có 51 cán bộ giảng dạy và gần 80% cán bộ là giáo sư, phó giáo sư và tiến sĩ. Số còn lại đều là cán bộ giảng dạy và cán bộ nghiên cứu trẻ, đang tích cực nâng cao trình độ chuyên môn, một số người đang thực hiện luận án tiến sĩ hoặc luận văn thạc sĩ ở nước ngoài và trong nước. Hiện nay, Khoa có 9 bộ môn chuyên môn, 1 Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Sự sống và 1 Bảo tàng Sinh vật với bộ sưu tập hơn 100.000 mẫu thực vật và động vật lâu đời nhất, đa dạng nhất và quý hiếm nhất trong cả nước.
Với hơn 65 năm phấn đấu và trưởng thành, Khoa Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội có bề dày truyền thống và giàu kinh nghiệm trong đào tạo, nghiên cứu khoa học.
Đến tháng 9 năm 2020, Khoa Sinh học đã và đang đào tạo 65 khoá hệ chính quy, 44 khoá hệ tại chức, 24 khoá hệ đào tạo cử nhân khoa học tài năng. Bên cạnh sự phát triển của ngành Sinh học, Khoa Sinh học đã mở thêm ngành Công nghệ Sinh học từ 1996, hệ đào tạo Cử nhân Khoa học Tài năng từ 1999, hệ cử nhân khoa học sư phạm từ 2000. Đối với hệ tại chức, bên cạnh lớp học trong giờ làm việc, từ 1998 Khoa Sinh học đã mở thêm một lớp học ngoài giờ tại Trường. Hiện nay Khoa Sinh học đang xúc tiến liên kết với các tỉnh để mở các lớp tại chức cho các học viên đã tốt nghiệp cao đẳng sư phạm và đào tạo văn bằng 2 cho các đối tượng từ các ngành khác.
Như vậy, tính đến nay Khoa đã đào tạo thành công 61 khoá đại học hệ chính quy ngành Sinh học, 14 khoá ngành Công nghệ Sinh học, 20 khoá hệ Đào tạo Cử nhân khoa học tài năng, 17 khoá Sư phạm Sinh học và 44 khóa đại học hệ tại chức, 27 khóa thạc sĩ và 36 khóa tiến sĩ. Những năm gần đây, Khoa đã tiếp nhận đào tạo gần gấp đôi số lượng sinh viên đại học và học viên sau đại học. Nhằm đạt mục đích bắt kịp trình độ khu vực và quốc tế, bắt đầu từ năm 2009, Khoa Sinh học đã mở lớp đào tạo ngành Sinh học theo Chương trình Đào tạo đạt trình độ quốc tế hợp tác với Đại học Tufts, Hoa Kỳ. Sinh viên của Khoa tốt nghiệp ra trường đã được xã hội chấp nhận và đánh giá cao. Nhiều sinh viên được đào tạo từ Khoa đã và đang là những nhà khoa học đầu ngành, những nhà lãnh đạo và nghiên cứu chủ chốt ở các viện nghiên cứu, các trường đại học, các trung tâm khoa học, những nhà quản lý từ cấp Trung ương đến địa phương trong cả nước và đã có nhiều cống hiến cho các lĩnh vực Sinh học, Nông học, Lâm học, Thuỷ sản, Sinh thái, Tài nguyên, Môi trường, Y học, Dược học,... Nhiều cử nhân Sinh học, Công nghệ Sinh học và cán bộ giảng dạy, nghiên cứu của Khoa đang được đào tạo tiếp tục hoặc đang là những cộng tác viên giảng dạy, nghiên cứu ở các trường đại học, các trung tâm nghiên cứu tại Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nhật, Hà Lan, Nga, Hàn Quốc, Singapore,... Nhiều sinh viên tốt nghiệp từ Khoa Sinh học tiếp tục học sau đại học ở các nước tiên tiến đều được xếp hạng trong nhóm đầu về kết quả học tập và nghiên cứu khoa học.
Theo dòng lịch sử, ba khoá đầu sinh viên đầu tiên ngành Sinh học được đào tạo 3 năm. Các khoá tiếp theo từ 1959 - 1963, Khoa đào tạo theo 2 hệ: 3 năm và 4 năm. Từ năm học 1964 - 1965, Khoa đào tạo thống nhất theo hệ 4 năm. Đến các năm học 1975 - 1982, Khoa đào tạo theo hệ 4 năm rưỡi, sau đó các khoá 28 - 32 (1983 - 1987) theo hệ 5 năm. Từ khoá 33 (1988) đến nay, Khoa đào tạo theo hệ 4 năm, với 3 học kỳ đầu gồm 90 đơn vị học trình Giáo dục đại cương và 5 học kỳ sau gồm 120 đơn vị học trình Giáo dục chuyên nghiệp theo niên chế. Từ khóa 51 (2006) Khoa chuyển dần từ phương thức đào tạo theo niên chế sang phương thức đào tạo theo tín chỉ.
Trước đây, Khoa đào tạo 15 chuyên ngành hẹp khác nhau, nhưng từ 1988 trở lại đây, Khoa đã nhóm lại để đào tạo trong 3 nhóm chuyên ngành đối với ngành Sinh học và 5 nhóm chuyên ngành đối với ngành Công nghệ Sinh học.
SỐ LƯỢNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC HIỆN NAY
Hiện nay, Khoa Sinh học có 72 cán bộ viên chức với 51 giảng viên, 17 nghiên cứu viên, 1 kỹ thuật viên và 3 chuyên viên. Khoa có tỷ lệ cán bộ có học hàm GS, PGS và học vị TS là gần 80%. Tất cả giảng viên của Khoa đã có bằng tiến sĩ. Các tỷ lệ trên là khá cao, phản ánh chất lượng của đội ngũ cán bộ giảng dạy tại khoa Sinh học. Trong số các cán bộ giảng dạy của khoa, rất nhiều người được đào tạo tiến sĩ và sau tiến sĩ ở các nước phát triển. Các chuyên ngành đào tạo của các giảng viên đa dạng, bao phủ nhiều lĩnh vực khác nhau, phù hợp để dạy tất cả các môn học, đồng thời đổi mới và cải tiến được các môn học và giáo trình giảng dạy, đảm bảo đáp ứng nhu cầu của xã hội và bắt kịp sự phát triển nhanh chóng của các khoa học sự sống.